LPG VE DOĞALGAZ YANGINLARI

LPG VE DOĞALGAZ YANGINLARI

LPG YANGINLARI

• Halk arasında tüp gaz veya kısaca tüp olarak bilinen LPG tüpleri taşıma kolaylığı nedeni ile ülkemizde çok kullanılan enerji kaynaklarında biridir.

• LPG açık havada gaz halinde bulunur. Hacmi sıvı haldekinin yaklaşık 300 katıdır.

• Sabit sıcaklıkta basıncı arttırılarak atmosferik basıncın üstünde bir basınçta sıvı hale getirilir ve 300 litrelik gaz hacmi 1 litreye indirilir.

• LPG tüpleri doldurulurken tüp içinde hacmi yaklaşık % 15’i kadar bir genişleme payı bırakılır. Bırakılan boşluk buharlaşan gazla dolar ve kullanılan gaz bu kısımdan çekilir. Bu nedenle tüpler daima dik durumda tutulmalıdır.

• Gaz çıkışı valf ve regülatörlerle kontrol edilir.

KAÇAK YERLERİ

• Ocak ve fırın muslukları kullanıldıkça aşınmasından veya iyi bir sıkı geçme olmamasından kaçak yapabilir.

• Regülâtör ile ocağı birbirine bağlayan hortumun takıldığı yerler kelepçe ile iyi sıkılmamış ise zamanla hortum elastikiyetini kaybedince buralardan kaçak olabilir.

• Eğer hortum ocağın tüpe yakın yerinden değil de ters tarafından bağlanmış ise sıcak tencerenin ve sivri bir cismin hortuma değmesi ile hortum zedelenmiş ve gaz kaçırıyor olabilir.

• Zorla takılmak istenmesi dolayısı ile regülatörün boğazı çatlamış ve zamanla gaz içinde bulunması muhtemel yabancı maddelerin etkisi ile diyafram bozulmuş ve regülatör gaz kaçırmış olabilir.

• Tüpte de kaçak olabilir.

a) Herhangi bir sebeple yay gibi emniyet valfından arıza meydana gelmesi dolayısı ile emniyet valfından kaçak olabilir.

b) Özellikle piknik tüplerinde valfın içine pislik kaçması milin kurcalanması veya valfın darbe yemesi nedenlerinden valfdan kaçak olabilir.

c) Diş kaptırma veya dişleri bozma sonucu valfın diş dibinden gaz kaçırabilir

KAÇAK ARAMA

• LPG havadan ağır olduğu için hemen havaya karışıp uçup dağılmaz. LPG kaçağından sızan gazlar döşemeye yayılır. Daha çukur yer bulursa oraya toplanır. (dolayısı ile toprak seviyesi altındaki bodrum ve benzeri yerlere tüp konulmamalıdır.)

• Birçok kaçak olayı; yanan bir ocağı kullanıcı tarafından farkında olmadığı bir zamanda ocağın sönmesi sonucu olur.

• Tüp dolap içine konuluyorsa dolabın kapağının üst ve alt tarafının mutlaka kapak sathının % 10’u kadar delik açılmalı veya kesilerek aralık verilmelidir. Bu durum dolapta hava akımını ve olası bir kaçak olayında kokunun bir an önce duyulmasını sağlar.

• Tüpün konulduğu yer el altında veya elin kolayca erişebileceği bir yerde olmalıdır. Bu özellik kullananın işi bitince regülatör düğmesini rahatça kapamasını sağlar.

• Fırın, ocak vb gibi LPG cihazı ile regülâtörü bağlayan plastik hortum en yakın mesafede bağlanmalı sıcak tencere ve fırın değecek şekilde bulunmamalıdır. Hasar görebilecek, kontrol edilemeyecek bir mesafe ve yerden geçirilmemelidir. Örneğin; Korunmasız olarak duvara gömmek tezgâh arkasından geçirmek gibi.

• Herhangi bir patlama da ani tutuşmayı önlemek için fırın ve ocağın çok yakınında yanıcı maddeler bulunmamalıdır. ,

• Ani bir rüzgârla ocağın sönmemesi için mümkün olduğu kadar tesisler pencere ve kapı arası gibi yerlerde olmamalıdır.

• Yemeklerin taşarak ocağı söndürmemesine dikkat edilmelidir.

• Tüp değiştirirken regülatör yeni tüpün valfı üzerine rahatça geçmiyorsa hiç bir zaman zorlanarak takılmamalıdır. Derhal bayiye haber verilerek valf boğaz contasının değiştirilmesi sağlanmalıdır.

GENEL BİLGİLER

• Ocağı yakarken regülatör düğmesini açtıktan sonra önce kibrit çakılmalı yanan kibrit beke yaklaştırılıp ocak düğmesi açılmalıdır.

• Piknik tüpleri soba, radyatör üstü ve yanı vb. gibi sıcak yerlere konulmamalıdır. Piknik tüplerinde emniyet sübabı olmadığından aşırı basıncı dışarı atamaz ve tüp yarılır.

• Yatılan yerlerde geceleri SPG tüpü bulundurulmamalıdır.

• Isınma amacı ile yakılan borusuz sobalar özellikle küçük odalarda oda içindeki havanın oksijenini tüketeceğinden ve uykuda olanlar bu durumu fark edemeyeceklerinden dolayı havasızlıktan boğulabilirler.

• Yanmayan, ancak regülatörü kapanmadığından cihazda kaçak yapan veya musluğu iyi kapanmamış piknik tüpünde kaçak varsa sızan gaz odaya yayılır.

• Havadan ağır olduğu için döşemeye doğru çöker ve yavaş yavaş hava ile karışarak tavana doğru yükselir. Bu hava gaz karışımında oksijen miktarı çok az olacağından odada uyuyanlar havasızlıktan boğulabilir.

• LPG gazları zehirsizdir. Zehirlenme deyimi yanlıştır. Olay havasızlıktan boğulma olayıdır

• Yedek tüpler balkon vb açık havada tutulmalıdır. Balkon yok ise tercihen ateş yakılmayan serin bir yerde bulundurulmalıdır.

KAÇAK DURUMUNDA YAPILACAK İŞLEMLER

• Esas tehlikeyi yaratan gaz kaçağının yanı sıra ne yapılacağının bilinmemesidir.

• Her şeyden önce telaşa kapılmamak gerekir. Soğukkanlı davranıldığı takdirde olayların büyük bir kısmı önlenmiş olur.

• Yapılacak iş, kaçağın olduğu yeri saptamak ve kaynağından kesmektir.

• Bu da çoğunlukla regülatörü tüpten çıkarmakla piknik tüplerinde musluğu sökmekle sanayi tüplerinde ise tüp valfını kapmakla olur.

KAÇAK DURUMUNDA YAPILACAK İŞLEMLER

• Esas tehlikeyi yaratan gaz kaçağının yanı sıra ne yapılacağının bilinmemesidir.

• Her şeyden önce telaşa kapılmamak gerekir. Soğukkanlı davranıldığı takdirde olayların büyük bir kısmı önlenmiş olur.

• Yapılacak iş, kaçağın olduğu yeri saptamak ve kaynağından kesmektir.

• Bu da çoğunlukla regülatörü tüpten çıkarmakla piknik tüplerinde musluğu sökmekle sanayi tüplerinde ise tüp valfını kapmakla olur.

ORTAMDA GAZ VARSA

• Lamba yakılmamalı, kibrit veya çakmak kullanılmamalıdır. Hemen Pencere açılarak ortamın havalandırılması sağlanmalıdır.

KAÇAK ALEV ALMIŞ İSE YAPILACAK İŞLER

• Eğer kaçak kaynağından kesilebiliyorsa alev söndürülür ve kaçak kesilir.

• Alev alan kaçak kaynaktan kesilemiyorsa yangının etrafa yayılması önlenir.

• Alevler tüpe değiyorsa o zaman yangının etrafa sıçramasını önlemekle beraber tüp üzerine su sıkılarak soğutulur.

• Tüpler ile ilgili yangınlarda tüpün devrilmesine müsaade edilmemelidir.

• Devrilmesi halinde buharlaşmış gaz yerine sıvı çıkabileceğinden yangının daha da büyümesine neden olur.

• Yanma regülatör ve/veya regülatör sonrası kısımlardan (hortum, ocak şofben vs) ise, regülatörün tüpten çıkarılmasıyla birlikte yangında sönecektir.

• Yanma tüpün kendisinde ise alevin etrafa sıçraması önlenmelidir. Etrafta başka ateş varsa söndürülmelidir.

• Tüpün durduğu yerde alevler bir tarafa zarar vermiyorsa, kontrol altında yanmaya bırakılmalı,

• Alev söndüğünde tüp açık havaya çıkarılmalı ve musluğu sökülmelidir.

SANAYİ TÜPLERİNDE

• Sanayi tesisinde alev almış tüpler varsa hemen tüplerin vanaları kapatılmalıdır. Kaçak % 95 ihtimalle sistemdedir. Vanalar kapanınca boru içindeki gaz kaçağı kendiliğinden sönecektir.

• Kaçak, tüp valfında ise, tüpün üstüne ve valfa su tutularak tüpe yaklaşılır ve valf kapatılır. Tüpün açık havada olması halinde, tüpe rüzgâr istikametinde yaklaşılır.

• Kaçak kesilemiyorsa (tüpün gövdesinde), diğer tüplerin valfları kapatılır. Su tutularak kaçak yapan tüpe yaklaşılır ve bağlantısından sökülür. Tüp çekilerek açık havaya alınır. Tüpün başka bir nesneyi tutuşturmamasına dikkat edilerek üzerine su tutulur ve boşalıncaya kadar yanmaya bırakılır.

DOĞALGAZ YANGINLARI

Tanımı ve fiziksel özellikleri

• Doğal gaz yeryüzünün alt katmanlarında başta metan ve etan olmak üzere çeşitli hidrokarbonlardan oluşan yanıcı bir gaz karışımıdır.

• Bugün, dünyada kullanımı en hızlı şekilde yaygınlaşan yakıt doğal gazdır. Kolay kullanılabilirliği, çevre dostu oluşu yanında yangın güvenliği açısından da daha güvenlidir.

• Doğal gazdaki metan oranı %80–98 oranlarında metan içeren ve iç enerji düzeyi yüksek olan kararsız yapılı bir gaz karışımıdır.

• Doğalgaz Korbonmonoksit ( CO ) içermez zehirsizdir.

• Yapısından ötürü havayla kolayca bir karışım oluşturabilir.

• Doğal gaz molekülleri havadan %65 daha hafif ve % 130 daha hızlıdırlar.

• Havadan daha hafif olduğu için (gaz/hava=0.650) sızma halinde kapalı hacimlerde tavan kısmında toplanır.

• Doğal gazın kokusu yoktur. Kullanıma sunulmadan önce gaza koku veren maddeler ilave edilir. Koku için özel bir kimyasal madde kullanılır.

YANMA ÖZELLİKLERİ

• Doğal gaz yanabilmesi için ortamda yeterli miktarda hava ve gaz karışımı olması gerekir.

• Ancak kapalı hacimde hava ile % 5-15 oranında karıştığı zaman patlayıcı bir özellik taşır.

• Kolaylıkla yanar ancak iyi bir havalandırma sağlanmazsa ortamda oksijen azalmasıyla boğulmaya neden olur.

• Yanabilir doğalgaz PATLAMAZ bu da onun en iyi yanıdır. Ancak gazı kesmeden söndürmeye kalkarsanız gelmekte olan gazın hiç bir yerde birikmeyeceğinden emin olmalısınız, çünkü birikirse patlama riski vardır.

• Tutuşma Sıcaklığı: 704 C°

DOĞAL GAZIN TAŞINMASI

1- Gaz halde basınç altında boru hatlarıyla,

2- Sıvı halde gemilerle.

Dağıtım Şebekelerinden tüketiciye gaz, servis hatlarıyla bağlanır. Servis hatlarıyla dağıtım şebekesinde 4 Bar basınçta bulunan gaz kesme vanası ve basınç regülatörü bulunan servis kutusuna iletilir. Servis kutusunda gaz kullanıma göre 21–300 milibar’a düşürülür. Servis kutuları kilitli olup GAZ şi ve İtfaiye personelinden başka kimse tarafından açılmamalıdır.

DOĞALGAZ KAÇAĞI HİSSEDİLDİĞİNDE YAPILMASI GEREKENLER

DAİRELERDE :

• Kapı girişinde bulunan sayaçtaki vana kapatılır.

• Vana tekrar açılmaz, 187' nolu telefonla veya telsizle GAZ Şİrketine haber verilir.

• Bütün vanalar kapatılmalıdır, Kapılar, Pencereler açılmalıdır,

• Konutta oturanlar uyarılmalı,

• Açık ateşle yaklaşılmamalı,

• Etraftakilerin sigara içmeleri, kıvılcım çıkartacak hareketlerde bulunmaları, zillere basmaları, elektrik düğmelerini kullanmaları, telefon ve zile dokunmaları önlenmelidir.

• Tavanlarda toplanan doğalgaz tavandan süpürülmeli çünkü doğalgaz havadan hafif olduğu için yukarı doğru çıkar ve tavanda birikir.