Teknolojik gelişmelere paralel olarak günümüzde silah ve silah sistemlerinin güç ve yetenekleri de artmış bulunmaktadır. Bunun doğal sonucu olarak cephe ve sınır gibi kavramlar bütünü   ile ortadan kalkmış, tüm yurt ve sivil halk saldırı alanı içine girmiştir. Bu büyük tehlikelerden   Silahlı Kuvvetlerin alacağı   önlemlerin   ve   diğer  tedbirlerin  yanında  sığınak  yapımına da  önem   verilmelidir. Aksi takdirde can ve mal  kaybının   fazla   olacağı   tabiidir.   Ancak   sığınaklardan   beklenilen   yararın sağlanabilmesi için sığınak  yapımından   evvel   şu   üç   önemli   prensibin   mutlaka   göz önünde bulundurulması gerekir:

·         Sığınak yapılacak mahallin iyi tespit edilmesi.

·         Sığınaktan yararlanacakların önceden planlanması.

·         Yapılacak sığınağın başka amaçlarla kullanılabilir nitelikte olması.

SIĞINAK YAPIMINDA AMAÇ

·         Can ve mal kaybını en aza indirmek,

·         Hazırlıklı olma imajı verilerek caydırıcılığı sağlamak,

·         Az masrafla toplu koruma imkanı yaratmak.

SIĞINAĞIN TANIMI
Nükleer, klasik ve modern silahlarla, biyolojik ve kimyasal savaş maddelerinin tesirleri ile insanlarla, insanların yaşaması ve ülkenin harp gücünün devamı için zorunlu canlı ve cansız kıymetleri korumak maksadıyla inşa edilen korunma yerlerine sığınak denir.

SIĞINAK MEVZUATI
Sığınaklar konusunda, Bayındırlık ve İskan Bakanlığının Kuruluş ve Görevleri Hakkındaki 180 sayılı KHK’nin 12/e maddesi ile 3194 sayılı İmar Kanunu ve bu Kanunun 36 ve 44 ncü maddeleri gereğince hazırlanan “3194Sayılı İmar Kanununa Göre Düzenlenmiş Bulunan İmar Yönetmeliklerine Sığınaklarla İlgili Ek Yönetmelik” isimli bir yönetmelik vardır. Bu yönetmelik İçişleri Bakanlığı ile Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca müştereken hazırlanmıştır.

SIĞINAK ÇEŞİTLERİ
Sığınaklar; Kullanacaklara ve Kullanım Amacına Göre Sığınaklar olmak üzere iki grupta toplanırlar.

Kullanacaklara Göre Sığınaklar

Özel sığınaklar: Evlerde, kamu ve özel işyerleri ile fabrika ve müesseselerin bodrumlarında veya bahçelerinde yapılır. Buralarda oturan ve hizmet edenlerin korunması amacıyla kullanılır.

Genel sığınaklar: Halk topluluklarının çok bulunduğu yerlerde veya o anda dışarıda bulunanların korunması için (Çarşı, pazar, garaj, liman, istasyon gibi) trafiğin yoğun bulunduğu mahallerde, hükümet, belediye ve özel idare tarafından müştereken yapılırlar.

Kullanım Amacına Göre Sığınaklar

Basınç sığınakları: Nükleer silahların ani (ışık, ısı, basınç ve ilk radyasyon) ve kalıntı (radyoaktif serpinti) etkileriyle, klasik ve modern silahların tesirlerine, kimyasal ve biyolojik savaş maddelerine karşı korunmak amacıyla inşa edilen sığınaklardır.

Serpinti sığınakları: Nükleer silahların radyoaktif serpinti etkilerine karşı korunmak amacıyla inşa edilen sığınaklardır. Bu sığınaklar; kimyasal ve biyolojik savaş maddelerine, nükleer silahların zayıflamış basınç ve ısı tesirlerine ve klasik ve modern silahların parça tesirlerine karşı da korunma sağlarlar.

SERPİNTİ SIĞINAKLARININ ÖZELLİKLERİ
Büyüklük
Serpinti sığınaklarında insan başına en az l metrekarelik yer ayrılır. İç yüksekliği ise 2.40 mt (2 metre 40 santim) den az olamaz .

Duvar Kalınlığı
Serpinti sığınaklarının duvar kalınlığı 60 cm beton, 75 cm tuğla veya taş ya da 90 cm sıkıştırılmış topraktan veya eşdeğer diğer malzemeden olmalıdır.

Giriş Yeri
Sığınağın girişi demir kapılı ve en az bir adet dik açı dönüşlü olmalıdır.

Havalandırma
Sığınağın çeşidi ne olursa olsun hem mekanik ve hem de tabii havalandırma ile yeterli olmalı, mekanik havalandırma menfezlerle, otomatik havalandırma klima cihazı ile sağlanmalıdır. Havalandırmada radyoaktif tozlar ile kimyasal gazların içeriye girişini önleyici filtre sistemi kullanılmalıdır.

Hijyenik Tedbirler
Helalar mümkünse kanalizasyona bağlanmalı, klozet tipi hela kullanılmalıdır. Yiyecek artıkları kapalı kaplarda naylon poşetlerin içinde biriktirilmelidir.

SIĞINAKTA ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER

·         Sığınaklardan kimlerin ne şekilde yararlanacağı önceden tespit edilmelidir.

·         Sığınağın havasını bozmadan çalışabilen bir aydınlatma tertibatı bulunmalıdır.

·         Sığınaklar sıvanmamalı ve gereksiz eşya konulmamalıdır.

·         Dışarı ile haberleşme tertibatı sağlanmalıdır.

·         Yangınlara karşı gerekli önlemler alınmalıdır.

·         Yemeklerin pişirilmesinde gaz ocağı tercih edilmeli ve oksijeni azaltmamak için zorunlu hallerde kullanılmalıdır.

·         Her 25 kişiye 1 tuvalet her 50 kişiye göre bir pisuar bulunmalı, atıkların dışarı atılmasında ağzı kapalı kapları ve plastik torbalar kullanılmalıdır.

·         Yatmak için ikili hatta üçlü ranzalar konulmalı, bu ranzalardan oturmak için de yaralanılmalıdır.

·         Sığınağa girerken yeteri miktarda gıda ve sağlık malzemesi ile gerekli araç ve gereç unutulmamalıdır.

·         Kirlenmiş araziden gelindiğinde, sığınağa girmeden evvel gerekli temizlik yapılmalıdır.

SIĞINMA YERLERİ
Buraya kadar anlatılanlar nizami ölçülerde yapılan sığınaklar hakkında gerekli bilgileri içermektedir. 3194 sayılı İmar Kanuna göre düzenlenmiş imar yönetmeliklerinde sığınak yapımı yasal zorunluluk olmasına rağmen sığınak yapımının çok pahalı olması ülkemizin geniş bir alana yayılmış bulunması ve topraklarımız üzerinde 65 milyon kişinin yaşadığını düşünürsek herhangi bir tehlike karşısında daha pratik önlemler almak zorunluluğu ortaya çıkmaktadır. Sığınak bulunmayan ev veya işyerlerimizin bazı bölümlerini sığınma yeri olarak kullanabiliriz.
Sığınma Yerinde Aşağıdaki Özellikler Aranır

·         Kimyasal harp malzemelerine karşı kullanılacak sığınma yerleri üst katlarda ve penceresi az olan yerlerden seçilmeli, gaz girişini önlemek amacıyla pencere ve kapı aralıkları macun, bant veya çamaşır suyuna batırılmış bezlerle kapatılmalıdır.

·         Klasik ve Nükleer silahlara karşı kullanılacak sığınma yerleri mümkünse bordum katlarında, dışarıya penceresi az tavan ve duvarları sağlam yerlerden seçilmeli, kapı ve pencereleri kum torbaları ile takviye edilmelidir.

·         Sığınma yerlerinde sığınakta bulunması gereken malzemeler bulunmalıdır.

·         Sığınma yeri olarak seçilecek mahallin sığınak kadar koruyucu olmayacağı tabiidir. Ancak seçilecek bu yerin mümkün olduğu kadar sığınaktaki özellikleri taşımasına gayret gösterilmelidir.

SIĞINAKTA BULUNMASI GEREKEN MALZEMELER
Dışarıdaki radyoaktif serpinti veya kimyasal gaz etkisinin geçmesi için belirli bir süre sığınakta kalmak mecburiyeti hasıl olabilir. Bu nedenle bütün ihtiyaçlar düşünülerek sığınak içerisindeki hayat buna göre organize edilmelidir.
Aşağıda belirtilen malzeme ve tedbirler alınmalıdır.

·         Mevsime göre şahsi giyim eşyaları, temizlik ve tuvalet malzemeleri,

·         Yatak malzemesi,

·         Bir kaç gün yetecek gıda maddeleri, içmek ve kullanmak için su, el kovası, tabak, bardak, kaşık, çatal vs.

·         Aydınlatma malzemesi; gemici feneri, el feneri ve yedek piller vb.

·         Yemek pişirmek için gaz ocağı,

·         Isıtma tertibatı,

·         Çöpleri koymak için ağzı kapalı çöp bidonu,

·         Sıhhi malzeme, ilk yardım çantası ve lüzumlu ilaçlar,

·         Basit aletler ve tamir takımı,

·         Pilli radyo ve yedek pilleri, saat,

·         Kitap vs. bazı eğlence malzemeleri,

·         Mümkünse basit radyasyon ölçme aleti.

Halkın oturduğu bina veya işyerinde donatacağı sığınak veya sığınma yerlerinde birkaç günlük yiyecek, içecek ve sağlık, yangın söndürme araç, gereçleri bulundurulmasına dikkat edilmelidir.

İçeceklerin kapalı kaplarda, yiyeceklerin konserve şeklinde, sağlık malzemelerinin de orijinal kap veya kutularında bulundurulmalarına dikkat edilmelidir.

 

3194 SAYILI İMAR KANUNUNA GÖRE DÜZENLENMİŞ BULUNAN İMAR YÖNETMELİKLERİNE SIĞINAKLARLA İLGİLİ EK YÖNETMELİK